ટ્રેન અકસ્માત નિવારવા રેલ સુરક્ષા અપગ્રેડ કરવી જરૂરી.

 ચોપાસ

ટ્રેન અકસ્માત નિવારવા 

રેલ સુરક્ષા અપગ્રેડ કરવી જરૂરી.

+++++++++++++++

પશ્ચિમ બંગાળમાં થયેલા ભયાનક રેલવે અકસ્માત થી ફરી એક વખત રેલવે સુરક્ષા માં સુધારો કરવાની જરૂર હોવાની માંગ જાની છે ટેકનોલોજીકલ અપગ્રેડેશન સિવાય અશક્ય નથી એ આવો આવો ભયાનક રેલવે અકસ્માત થયા પછી રેલ્વે તંત્રી જાગૃત થવાની જરૂર છે

+++++++++++++++

ભારતનું રેલવેનું નેટવર્ક વિશ્વની અંદર સૌથી મોટું છે. રોજના લાખો યાત્રિકો રેલવેમાં સફર કરે છે રેલવે યાત્રીઓની સલામતી માટે ભારતમાં એક આખું તંત્ર ઉભુ કરવામાં આવ્યું છે. જે અકસ્માતના સમયે તાત્કાલિક લોકોને મદદ પહોંચાડે છે અને ત્યારબાદ અકસ્માત કઈ રીતે થયો તેના કારણો શું તથા તેના ઉપાયો અંગે આ સંસ્થા જબરજસ્ત કાર્ય કરે છે અકસ્માત અનિવાર્ય અનિષ્ટ છે

 ગત સપ્તાહે પશ્ચિમ બંગાળમાં ભયાનક અસ્માત થયો માલગાડી અને કંચનજંગા એક્સપ્રેસ સામસામા ટકરાયા આ અકસ્માત એટલો ભયંકર હતો કે રેલવેના ડબ્બા કાપીને લોકોને બહાર કાઢવામાં આવ્યા હતા. એમ માનવામાં આવે છે કે માલગાડીના પાયલોટે સિગ્નલની અવગણના કરી હતી જેને કારણે આ ભયાનક દૂર ઘટના થઈ હતી જોકે આ અકસ્માત શા માટે થયો તેને માટેની સમીક્ષા રેલવે સુરક્ષા કોંગ્રેસ દ્વારા કરવામાં આવી રહી છે

રેલ્વે સુરક્ષા કોંગ્રેસ (સીઆરએસ) ભારત માં રેલ યાત્રા સુરક્ષા અંગે મહત્વનું કાર્ય કરે છે

 રેલવે સુરક્ષા સમિતિ (CRS) ભારતમાં એક મહત્વપૂર્ણ સરકારી કોંગ્રેસ છે જે રેલવે મુસાફરી કરે છે અને ટ્રેન સુરક્ષા સુરક્ષાની ખાતરી કરે છે.  બ્રિટિશ કાલના ઉડ્ડયન સ્થાપિત, સીઆરએસ નાગરિક મંત્રાલય (એમઓસીએ) હેઠળ એક સ્વતંત્ર અધિકારી બનવા માટે સમય સાથે વિકાસ થયો છે.  આ લેખ રેલવે અકસ્માતની તપાસમાં સીઆરએસ, તેની સંસ્થાકીય રચના, જવાબદારો અને તેની ભૂમિકા એક સિંહાવલોકન પ્રદાન કરે છે.

 રેલવે સુરક્ષા સુરક્ષા (CRS) એક સરકારી સંસ્થા છે જે દેશમાં રેલવે સુરક્ષા સત્તા તરીકે કાર્ય કરે છે.  આ રેલવે અધિનિયમ, 1989 માં નિરીક્ષણાત્મક, તપાસ અને સલાહકારી કાર્યો સાથે-સાથે રેલ્વે મુસાફરી અને સલામતીનાં કિસ્સાઓથી સંબંધિત છે.

સીઆરએસ નું મુખ્ય મથક લખનૌમાં છે આ સંસ્થા નો પ્રારંભ બ્રિટિશ યુગમાં થયો હતો રેલ્વે અંગેના અંગ્રેજોના અનુભવ અને ધ્યાનમાં રાખીને આ સંસ્થાની સ્થાપના કરવામાં આવી બ્રિટનમાં સમયે પ્રાઇવેટ રેલવે પણ હતી અને તેના અનુભવી માણસોની સલાહ મુજબ ભારતની અંદર રેલ્વે સુરક્ષા અંગેની આ સંસ્થા શરૂ કરવામાં આવી હતી

 સલાહકાર ઇજનેરોની નિમણૂક તે સમયે વ્યક્તિના અનુભવોને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવી હતી. પ્રારંભમાં સલાહકાર, ઇજનેરો ભારતની બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા ખાનગી રેલવે કંપનીઓ પર નિયંત્રણ રાખવા માટે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.

 નિરિક્ષણાલયનો વિકાસ પણ આ જ અરસામાં કરવામાં આવ્યો હતો.રેલ્વે નિર્માણ સરકાર દ્વારા તમારા હાથમાંથી સલાહ લેવા માટે, સલાહકાર ઈજનેર સરકારી નિરીક્ષક બન્યા, અને 1883 માં, તેમની સ્થિતિને યોગ્ય રીતે માન્યતા આપવામાં આવી.

આ સમય દરમિયાન ભારતના દેશી રજવાડાઓએ પોતપોતાની રીતે પોતાના સ્ટેટની અંદર સ્ટેટ રેલવેની સ્થાપના કરી હતી આમાં ભાવનગર સ્ટેટ દ્વારા ભાવનગર ગોંડલ વચ્ચે સૌથી પહેલી રેલવે દોડાવવામાં આવી હતી ગોંડલ તે સમયે પ્રગતિશીલ રાજ્ય હતું. નાનું રાજ્ય હોવા છતાં તે લોક ઉપયોગી કામો કરવામાં મોટું હતું. ભાવનગર અને ગોંડલ દ્વારા રેલવે શરૂ થઈ ત્યારબાદ ભાવનગર મહુવા ટ્રેન પણ શરૂ થઈ ભાવનગર વઢવાણ સુરેન્દ્રનગર ટ્રેન પણ આ સમયે શરૂ થઈ. રેલ્વે ના એન્જિનો બ્રિટન થી સમુદ્ર માર્ગે લાવવામાં આવ્યા હતા ડબાના સમારકામ માટે ભાવનગર પરામાં મોટું વર્કશોપ તે સમયે ઊભું કરવામાં આવ્યું હતું સ્ટેટના વખતમાં મુસાફરોની સલામતી માટે પણ ચોક્કસ નીતિ નિયમો હતા. આ તમામ નીતિ નિયમો ના સાર રૂપ રેલવે સલામતી ની સંસ્થા શરૂ થઈ

આ સંસ્થા રેલ્વે બોર્ડથી અલગ હતી.1939 માં બિહારમાં દુઃખદ બિહટા પટરીથી ઉતરીને, પેસિફિક લોકમોટીવ કમેટી દ્વારા નિરિક્ષણમાં સ્વતંત્રતા સુરક્ષિત કરવા માટે રેલવે નિરીક્ષણાલયને રેલવે બોર્ડથી અલગ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.

 સંગઠનાત્મક માળખાકીય અને અધિકાર ક્ષેત્ર

 રેલવે સુરક્ષાના મુખ્ય (CCRS): સીઆરએસનું નેતૃત્વ લખનૌ સ્થિત CCR દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે રેલવે સુરક્ષા પર કેન્દ્ર સરકારના મુખ્ય તકનીકી સલાહકારનું કાર્ય કરે છે.

 રેલવે સુરક્ષાના લખનૌમાં મુખ્યાલયમાં પાંચ ઉપાયુક્ત છે, જ્યારે મુંબઈ અને કોલકાતામાં એક-એક ઉપાયુક્ત છે, જો સિગ્નલિંગ અને દૂરસંચારથી સંબંધિત પરિસ્થિતિઓમાં સીઆરએસની મદદ કરે છે.

ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતી વખતે વખતે શું સાવધાની રાખવી એના પણ નીતિ નિયમો છે. પરંતુ આ અંગે જન જાગૃતિ ઓછી છે આથી અકસ્માતના સમયે બચાવોને રાહતની કામગીરી કેવી રીતે કરવી જોઈએ તથા તેમાં કેવી રીતે મદદ થઈ શકે તે માટેના ટ્રેનિંગ ક્લાસ દરેક રેલવે ડિવિઝનના મથકો પર શરૂ કરવામાં આવે તથા આ અંગે માધ્યમિક શિક્ષણમાં તેના કોર્સ શરૂ કરવામાં આવે મોગલ સલ્તનતના વંશ વારસોના નામ અને ઇતિહાસની ગોખણપટ્ટી કરાવવાને બદલે જો આવા કોષ વિદ્યાર્થીઓને શીખવાડવામાં આવે તો અકસ્માત સમયે ઝડપી બચાવ ને રાહતની કામગીરી થઈ શકે. દરેક વ્યક્તિ માટે બચાવને રાહતની કામગીરી તથા પ્રાથમિક સારવારના કોષ ફરજિયાત કરવા જરૂરી છે દરેક રેલ યાત્રીઓએ

 હંમેશા ટ્રેન ક્રૂ દ્વારા કરવામાં આવતી જાહેરાતો પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે

 કોઈપણ શંકાસ્પદ પેકેજો અથવા વર્તનની જાણ તરત જ ટ્રેનના ક્રૂને કરો.

તમારી બધી વસ્તુઓ હાથની નજીક રાખો.

 બધા બાળકોને સીધી પુખ્ત દેખરેખ હેઠળ રાખો.

 જ્યારે ટ્રેન ગતિમાં હોય ત્યારે બેઠેલા રહેવાનો પ્રયાસ કરો.  જો ટ્રેન ગતિમાં હોય ત્યારે તમારે ખસેડવાની જરૂર હોય, તો મહેરબાની કરીને સીડીમાં હેન્ડ્રેલ્સનો ઉપયોગ કરો અને પાંખમાંથી પસાર થતી વખતે ખુરશીની ટોચ પરના હેન્ડલ્સનો ઉપયોગ કરો.

 તમારી આસપાસના વાતાવરણથી વાકેફ રહો.

 બેઠેલી વખતે, નજીકના કટોકટીની બહાર નીકળો શોધવા માટે તમારા વિસ્તારની આસપાસ જુઓ.

 ટ્રેનમાં ચઢીને દોડશો નહીં.

 જો તમે જોયું કે અન્ય પેસેન્જરને પ્રાથમિક સારવારની જરૂર પડી શકે છે, તો તરત જ ટ્રેન ક્રૂ મેમ્બરનો સંપર્ક કરો;  તેઓ અમારા ઓન બોર્ડ ડિફિબ્રિલેટર અને ફર્સ્ટ એઇડ કિટ્સનું સંચાલન કરવા માટે પ્રમાણિત છે.

 જો તમને કોઈ સાથી યાત્રી(ઓ) દ્વારા સુરક્ષા/સુરક્ષા માટે ખતરો દેખાય છે, તો તરત જ ટ્રેન ક્રૂને તેની જાણ કરો.

બીજી મહત્વની વસ્તુ એ કે જ્યારે રેલવેની ટિકિટ જ્યારે ખરીદો ત્યારે માત્ર 35 પૈસા વધારે ભરવાથી વીમાનું સુરક્ષા કવચ મળી શકે છે આ બાબતમાં લોકોને જાગૃત કરવા જરૂરી છે

સુરેશ ભટ્ટ