સ્વદેશી મિસાઈલ સંરક્ષણનો અગ્નિપથ
+++++++++++
આધુનિક સમયમાં યુદ્ધ અને સંરક્ષણની ટેક્નોલોજીમાં સતત પરિવર્તન આવી રહ્યું છે. દેશની સુરક્ષા માટે મિસાઈલ હુમલાઓ સામે મજબૂત સંરક્ષણ પ્રણાલીનું નિર્માણ કરવું અનિવાર્ય બની ગયું છે. આ ક્ષેત્રે ભારતે તાજેતરમાં જે સફળતા હાંસલ કરી છે, તે દેશની આત્મનિર્ભરતાના સપનાને નવી પાંખો આપી રહી છે. ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (DRDO) દ્વારા સ્વદેશી મિસાઈલ સંરક્ષણ પ્રણાલીના સફળ પરીક્ષણે માત્ર ભારતની સૈન્ય શક્તિમાં વધારો જ નથી કર્યો, પરંતુ ટેક્નોલોજીકલ સ્વતંત્રતા તરફ પણ એક મજબૂત પગલું ભર્યું છે.
સંશોધન અને સફળતા: એક સુખદ પરિણામ
આ સફળતા કોઈ એક દિવસનું પરિણામ નથી. ભારતીય સંરક્ષણ વૈજ્ઞાનિકો છેલ્લા બે દાયકાથી મિસાઈલ હુમલાઓથી દેશને બચાવવા માટેની પ્રણાલી વિકસાવવા માટે અથાગ પ્રયાસો કરી રહ્યા હતા. 2006થી શરૂ થયેલા આ પ્રયાસોનું ફળ હવે મળ્યું છે. તાજેતરમાં ઓરિસ્સાના બાલાસોર દરિયાકાંઠે બેલેસ્ટિક મિસાઈલ ડિફેન્સ સિસ્ટમના બીજા તબક્કાનું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું. આ પ્રણાલીની વિશેષતા એ છે કે તે 5000 કિલોમીટર દૂરથી આવતા કોઈપણ હુમલાખોર મિસાઈલને હવામાં જ નષ્ટ કરી શકે છે. આ પરીક્ષણે દર્શાવ્યું કે ભારત માત્ર ટૂંકા અંતરના મિસાઈલ હુમલાઓનો સામનો કરવા પૂરતું સીમિત નથી, પરંતુ લાંબા અંતરના અને વધુ વિનાશક મિસાઈલ હુમલાઓ સામે પણ અસરકારક રીતે રક્ષણ આપી શકે છે. આ સંશોધન અને પરીક્ષણની સફળતાએ દેશને સુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં એક નવી ઊંચાઈ પર પહોંચાડ્યો છે.
આત્મનિર્ભરતાનું નવું પ્રકરણ ઉમેરાયું છે.
અત્યાર સુધી ભારત પોતાની સંરક્ષણ જરૂરિયાતો માટે મોટાભાગે વિદેશી દેશો પર નિર્ભર રહ્યું છે. ખાસ કરીને હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી માટે, આપણે રશિયા પાસેથી S-400 જેવી સિસ્ટમ ખરીદી રહ્યા છીએ. જોકે, વિદેશી નિર્ભરતા હંમેશાં પડકારો લઈને આવે છે, જેમ કે યુક્રેન યુદ્ધને કારણે S-400ના પુરવઠામાં થયેલો વિલંબ. પરંતુ હવે DRDOની સ્વદેશી પ્રણાલીની સફળતાએ આ ચિત્ર બદલી નાખ્યું છે. આ સફળતા દર્શાવે છે કે ભારત માત્ર વિદેશી ટેક્નોલોજી પર નિર્ભર રહેવાને બદલે, પોતાની જરૂરિયાતો મુજબની અત્યાધુનિક પ્રણાલી વિકસાવવા માટે સક્ષમ છે. આનાથી માત્ર સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં જ નહીં, પરંતુ મેક ઈન ઈન્ડિયા અને આત્મનિર્ભર ભારત જેવી યોજનાઓને પણ મોટું પ્રોત્સાહન મળશે. સ્વદેશી ટેક્નોલોજીના વિકાસથી દેશના પૈસા દેશમાં જ રહેશે, રોજગારીની નવી તકો ઊભી થશે અને ભારત વૈશ્વિક સંરક્ષણ બજારમાં એક મજબૂત ખેલાડી તરીકે ઉભરી આવશે. આ સંશોધન અને વિકાસનું ભવિષ્ય ઉજ્જવળ છે, અને તે ભારતના સુરક્ષા કવચને વધુ અભેદ્ય બનાવશે.
આધુનિક સમયમાં યુદ્ધ અને સંરક્ષણની ટેકનોલોજીમાં ઝડપી પરિવર્તનો આવી રહ્યા છે. વિશ્વભરના દેશો હવે મિસાઈલ હુમલાઓ સામે પોતાના મહત્ત્વના શહેરો અને વ્યૂહાત્મક સ્થળોને સુરક્ષિત રાખવા માટે હવાઈ સંરક્ષણ કવચ વિકસાવી રહ્યા છે. આ ક્ષેત્રે ભારતે એક મોટી અને નિર્ણાયક સફળતા મેળવી છે, જે દેશની સુરક્ષા ક્ષમતામાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવશે. તાજેતરમાં, ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન (DRDO) દ્વારા સ્વદેશી મિસાઈલ સંરક્ષણ પ્રણાલીના સફળ પરીક્ષણે દેશને ગૌરવ અને આત્મવિશ્વાસની નવી ભાવના આપી છે. આ સિદ્ધિ માત્ર એક ટેકનોલોજીકલ ઉપલબ્ધિ નથી, પરંતુ 'આત્મનિર્ભર ભારત'ના સંકલ્પની એક મજબૂત પુષ્ટિ પણ છે.
સફળ પરીક્ષણના કારણે સંરક્ષણ ક્ષમતામાં વધારો થયો છે.ઓરિસ્સાના બાલાસોર દરિયાકાંઠે બેલેસ્ટિક મિસાઈલ ડિફેન્સ સિસ્ટમના બીજા તબક્કાનું સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું. આ પ્રણાલીની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે તે 5000 કિલોમીટર દૂરથી આવતા દુશ્મનના મિસાઈલને પણ હવામાં જ નષ્ટ કરી શકે છે. પરીક્ષણ દરમિયાન, એક આક્રમક મિસાઈલને દુશ્મન હુમલાના અનુકરણમાં છોડવામાં આવી. જમીન અને દરિયાઈ રડારની મદદથી તેને ચાર મિનિટની અંદર શોધી કાઢવામાં આવી અને તરત જ સ્વદેશી રક્ષણાત્મક મિસાઈલ છોડીને તેને સફળતાપૂર્વક તોડી પાડવામાં આવી. આ અત્યંત સચોટ પરીક્ષણે સાબિત કરી દીધું છે કે ભારત હવે માત્ર ટૂંકા અંતરના મિસાઈલ હુમલાઓનો સામનો કરવા પૂરતું સીમિત નથી રહ્યું, પરંતુ લાંબા અંતરના મિસાઈલ હુમલાઓ સામે પણ અસરકારક રીતે રક્ષણ આપી શકે છે. આ સિદ્ધિ પછી, આ સંરક્ષણ પ્રણાલીને દેશના સંવેદનશીલ અને વ્યૂહાત્મક સ્થળો પર તૈનાત કરવાનો માર્ગ મોકળો થઈ ગયો છે.
સ્વદેશીકરણ અને આત્મનિર્ભરતાનું ભવિષ્ય
ભારતનું મિસાઈલ સંરક્ષણ ક્ષેત્રે વિદેશી નિર્ભરતા ઘટાડવાની દિશામાં આ એક મહત્ત્વનું પગલું છે. અગાઉ, ભારતે રશિયા પાસેથી S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ખરીદવાનો કરાર કર્યો હતો. યુક્રેન યુદ્ધને કારણે આ સિસ્ટમનો પુરવઠો ધીમો પડ્યો હતો. જોકે, હવે સ્વદેશી પ્રણાલીની સફળતાએ દર્શાવી દીધું છે કે ભારત પાસે પોતાની જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરવાની ક્ષમતા છે. DRDOની આ સિદ્ધિથી ભારત હવે S-400 જેવી વિદેશી સિસ્ટમ પરથી નિર્ભરતા ઘટાડીને સ્વદેશી ઉત્પાદન તરફ હરણફાળ ભરી શકશે. આનાથી માત્ર દેશની સુરક્ષા જ નહીં, પરંતુ સંરક્ષણ ઉદ્યોગને પણ વેગ મળશે. સ્વદેશી ટેકનોલોજીના વિકાસથી ભારત વૈશ્વિક સંરક્ષણ બજારમાં પણ એક મજબૂત સ્થાન મેળવી શકશે. આ સફળતા ભારતના વૈજ્ઞાનિકોની મહેનત અને દૂરંદેશીનું પરિણામ છે, જે આવનારા સમયમાં ભારતને એક શક્તિશાળી અને આત્મનિર્ભર રાષ્ટ્ર તરીકે સ્થાપિત કરશે.
સુરેશ ભટ્ટ
