ખાસ લેખ

+++++

નવી દુનિયાનું મૂલ્યવાન ચલણ ધૂમ મચાવે છે.

+++++++++++

અમેરિકા થી માંડીને દુબઈ સુધી ક્રિપ્ટો કરન્સીની બોલબાલા છે ફ્લાઇટ ટિકિટ બુક કરાવવાથી લઈને પ્રોપર્ટી ખરીદવા સુધી આ કરન્સી નો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે... દુબઈમાં ક્રિપ્ટોકરન્સી ધૂમ મચાવી રહ્યું છે ત્યારે UAEની આ બાબતમાં શું યોજના છે? તે એક પ્રશ્ન છે.

++++++++++++++

આપણા દેશમાં ક્રિપ્ટોકરન્સી હજુ પણ પ્રચલિત નથી, પરંતુ દુબઈમાં તે ધૂમ મચાવી રહી છે. લોકો તેનો ઉપયોગ ફ્લાઇટ ટિકિટ બુક કરાવવાથી લઈને મિલકત ખરીદવા સુધીની દરેક બાબતમાં લોકો કરી રહ્યા છે. હાલમાં, ક્રિપ્ટોકરન્સી દુબઈમાં એક ખાસ સ્થાન બનાવી રહી છે. સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) તેના કરવેરા છૂટ અને રોકાણકારો માટે અનુકૂળ વાતાવરણને કારણે ક્રિપ્ટો માટેનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે.

તાજેતરમાં દુબઈમાં બે મોટા નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા છે. અમીરાત એરલાઇન્સે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ અંતર્ગત, હવે ક્રિપ્ટો દ્વારા ફ્લાઇટ ટિકિટ બુક કરી શકાય છે. દુબઈ લેન્ડ ડિપાર્ટમેન્ટ (DLD) એ પણ એક ક્રિપ્ટો પ્લેટફોર્મ સાથે ભાગીદારી કરી છે. આનાથી બ્લોકચેન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને મિલકતના સોદા કરી શકાશે. આ બધું એક મોટા પરિવર્તનનો ભાગ છે. 2025 ની શરૂઆત સુધીમાં, ક્રિપ્ટો માર્કેટ $3 ટ્રિલિયનને વટાવી જશે. લોકો હવે તેમના રોજિંદા કાર્યોમાં પણ ક્રિપ્ટોનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. દુબઈ સરકાર અને ખાનગી કંપનીઓ સંયુક્ત રીતે આ માંગણી પૂરી કરી રહી છે.

આ ક્રિપ્ટોકરન્સી દુબઈમાં ચલણમાં છે.

દુબઈમાં કેટલીક ચોક્કસ ક્રિપ્ટોકરન્સીનો ઉપયોગ થાય છે. આમાં બિટકોઇન (BTC), ઇથેરિયમ (ETH), ટેથર (USDT) અને USD કોઇન (USDC)નો સમાવેશ થાય છે.

યુએઈમાં ક્રિપ્ટોને આટલી બધી કેમ પસંદ કરવામાં આવી રહી છે? તેના કારણો જાણવા જરૂરી છે.

UAEમાં ક્રિપ્ટો રાખવા પર કોઈ ટેક્સ નથી. આનો અર્થ એ થયો કે ક્રિપ્ટોના વેચાણ, રોકાણ અથવા માઇનિંગથી થતા નફા પર કોઈ કર લાગતો નથી. રોકાણકારો માટે આ ખૂબ જ સારી બાબત છે.

દુબઈ એક સ્માર્ટ સિટી બનવા માંગે છે. અહીં બ્લોકચેનને પણ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. તેથી રોકાણના દૃષ્ટિકોણથી ક્રિપ્ટો માટે અહીં સારું વાતાવરણ છે.

ક્રિપ્ટો વિશ્વભરના રોકાણકારોને UAE અર્થતંત્રમાં સરળતાથી ભાગ લેવાની મંજૂરી આપે છે. તેમને બેંકો અને ચલણો બદલવાની ઝંઝટ નથી.

અમીરાત એરલાઈને કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા

9 જુલાઈ, 2025 ના રોજ, અમીરાતે એક મુખ્ય ક્રિપ્ટો પ્લેટફોર્મ સાથે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. હવે અમીરાતની ટિકિટ ક્રિપ્ટો વડે ખરીદી શકાય છે. આ સિસ્ટમ આવતા વર્ષથી શરૂ થશે. ગ્રાહકો બિટકોઇન અને ઇથેરિયમ જેવી ક્રિપ્ટોકરન્સીથી ટિકિટ ખરીદી શકશે. શેખ અહેમદ બિન સઈદ અલ મક્તૂમની હાજરીમાં આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. એમિરેટ્સ કહે છે કે તે તેના યુવા અને ટેક-સેવી ગ્રાહકોને ધ્યાનમાં રાખીને આ પગલું ભરી રહી છે. અમીરાતના ડેપ્યુટી પ્રેસિડેન્ટ અદનાન કાઝિમે જણાવ્યું હતું કે આનાથી ગ્રાહકોને વધુ સુવિધા મળશે. આ ઉપરાંત, આ ચુકવણીની નવી પદ્ધતિઓ અપનાવવા તરફનું એક પગલું પણ છે.

મિલકતમાં પણ ક્રિપ્ટોનો ઉપયોગ વધતો જાય છે

જુલાઈ 2025 માં, દુબઈ લેન્ડ ડિપાર્ટમેન્ટ (DLD) એ એક કરાર કર્યો. આનાથી મિલકત ખરીદવા, વેચવા અને રેકોર્ડ કરવાની રીત બદલાઈ જશે. આ દર્શાવે છે કે હવે સરકાર પણ ક્રિપ્ટોને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે.

આ કરાર હેઠળ, DLD અને કંપની સાથે મળીને રિયલ એસ્ટેટ માટે એક સુરક્ષિત ડિજિટલ વાતાવરણ બનાવશે. આમાં ક્રિપ્ટો વડે મિલકત ખરીદવા, રોકાણકારોની ઓળખ કરવા અને મિલકતને ટોકન્સમાં રૂપાંતરિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. ટોકન્સનો ઉપયોગ કરીને, મિલકતને નાના ભાગોમાં વિભાજીત કરી શકાય છે અને વેચી શકાય છે.

આ પહેલ દુબઈ રિયલ એસ્ટેટ સ્ટ્રેટેજી 2033 નો એક ભાગ છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય 1 ટ્રિલિયન AED (લગભગ $272 બિલિયન) ના મૂલ્યના રિયલ એસ્ટેટ વ્યવહારો સુધી પહોંચવાનો છે. ક્રિપ્ટોને એક માધ્યમ તરીકે ગણવામાં આવી રહી છે. આનાથી વિશ્વભરના રોકાણકારો આકર્ષિત થઈ શકે છે. ખાસ કરીને એવા રોકાણકારો જે ડિજિટલ ફાઇનાન્સમાં કામ કરી રહ્યા છે. ઘણા મોટા ડેવલપર્સે ક્રિપ્ટો પેમેન્ટ લેવાનું શરૂ કરી દીધું છે.

હવે દુબઈ ક્રિપ્ટો હબ બનશે તે નક્કી છે કારણકે આની સૌથી વધુ એક્ટિવિટી દુબઈમાં થાય છે દુબઈ તેનું આજે સૌથી મોટું કેન્દ્ર બન્યું છે વિશ્વના તમામ દેશો તેના પર આધાર રાખી રહ્યા છે બીજી બાજુ ડોલરની બોલબાલા ઓછી થતી જાય છે.

આ પગલાથી દુબઈનું ક્રિપ્ટો હબ બનવાનું સ્વપ્ન પૂર્ણ કરવામાં મદદ મળશે. અહીં ક્રિપ્ટોનો ઉપયોગ કરીને માત્ર રોકાણ જ નહીં, પરંતુ રોજિંદા ઉપયોગની વસ્તુઓ પણ ખરીદી શકાય છે. આ ભવિષ્ય તરફનું બીજું પગલું છે જ્યાં ક્રિપ્ટો ફક્ત રાખવા જેવી વસ્તુ નહીં, પણ વાપરવા જેવી વસ્તુ પણ હશે.

આપણા દેશમાંથી આ બાબતમાં જાગૃતિ આવી નથી આજે આપણા દેશમાં લોકો પેટીએમ ને ગુગલ પેનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે અને રોકાણમાં તેઓ શેર બજાર, ફિક્સ ડિપોઝીટ માં પૈસા રોકી રહ્યા છે પરંતુ સમજુ અને જાણકાર લોકો ભવિષ્યને જ્યાં ધ્યાનમાં રાખીને લાઈફ ઇન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન તથા એક્સિડન્ટ વીમા માં નાણા નુ રોકાણ કરી રહ્યા છે તો બીજી બાજુએ મોટાભાગના લોકો સોનુ અને ચાંદી રોકાણ માટે પસંદ કરી રહ્યા છે જે આપણા દેશનો મોટો વર્ગ છે એ લોકોને ક્રીપ્ટો કરન્સીમાં રસ નથી હોતો એ હકીકત છે પરંતુ પૈસા કમાવાનો શોર્ટકટ શોધતા લોકો માટે આ નવી કરન્સી આકર્ષણ જમાવે છે પરંતુ આ બાબતમાં નિષ્ણાંતો કહે છે કે અનુભવ ન હોય તો આમાં પડી શકાય નહીં કારણકે ડુંગરા દૂરથી રજળીયામણા લાગે છે.

 

************

અમલ કરવા જેવી વાત:

—---------------------

આજે ચિંતા કરવાથી આવતીકાલના પ્રશ્નો ઉકેલતા નથી, પરંતુ આજની શક્તિ જરૂર ખતમ થ

ઈ જાય છે!!

+++++++++

સુરેશ ભટ્ટ 

 ખાસ લેખ

+++++++

પ્રદૂષણ નિયંત્રણ માટે ટેકનોલોજી 

+++++

આપણા દેશમાં વાયુ પ્રદૂષણનું પ્રમાણ માનીએ એના કરતાં વધુ થઈ રહ્યું છે.જમીન, સમુદ્ર થી માંડીને વાતાવરણમાં પ્રદૂષણ માની ન શકાય તેટલું વધી રહ્યું છે. ખાસ કરીને ઇન્ડસ્ટ્રીયલ પોલ્યુશનમાં ઝેરી ગેસ નું પ્રમાણ વધતું જાય છે ખાસ કરીને જે તે ઉદ્યોગોમાં ઝેરી ગેસને કારણે અનેક માનવી મોતને પેટે છે. આ ઉપરાંત ઓટો મોબાઇલ નું પ્રદૂષણ પણ જેવું તેવું નથી આ ગેસના નિયંત્રણ માટે રોજ નવા સંશોધનો થાય છે આમ છતાં આ પ્રદુષણ નિયંત્રણમાં આવતું નથી. ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એક્સિડેન્ટ વધતા જાય છે જ્યારે ગેસ લીકેજ થવાથી અનેક માનવીઓ મોતને ભેટે છે. માત્ર ઉદ્યોગોમાં જ નહીં પરંતુ મોટા શહેરોની ગટર સાફ કરનારાઓ પણ જ્યારે ગેસને કારણે મરી રહ્યા છે જ્યારે ગેસને ઓળખવો ખૂબ મુશ્કેલ કામ છે અમુક ગેસ એવા છે જેનામાં રંગ કે ગંધ નથી આ ગેસ અદ્રશ્ય હોવાથી તેને ઓળખી શકાતા નથી પરંતુ તાજેતરમાં થયેલા એક નવા સંશોધન પ્રમાણે એવા સેન્સર શોધવામાં આવ્યા છે કે જ્યારે ગેસને ઓળખી શકે છે તેના અસ્તિત્વને જાણી શકે છે અને ચેતવણી પણ આપી શકે છે. પરંતુ હવે

એક સસ્તું સ્વદેશી સેન્સર તમને હવામાં રહેલા ઝેરી વાયુઓ વિશે ચેતવણી આપશે.

બેંગલુરુના વૈજ્ઞાનિકોએ એક ઓછા ખર્ચે સેન્સર વિકસાવ્યું છે જે હવામાં હાજર ઝેરી સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ (SO2) ગેસને વાસ્તવિક સમયમાં શોધી શકે છે. આ ગેસ શ્વસન રોગોથી લઈને ફેફસાને કાયમી નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

આ નવું સેન્સર બેંગલુરુ સ્થિત સેન્ટર ફોર નેનો એન્ડ સોફ્ટ મેટર સાયન્સના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તેને બનાવવામાં નિકલ ઓક્સાઇડ અને નિયોડીમિયમ નિકલેટનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આમાં, નિકલ ઓક્સાઇડ ગેસ શોધી કાઢે છે, જ્યારે નિયોડીમિયમ નિકલેટ સિગ્નલને કાર્યક્ષમ રીતે પ્રસારિત કરે છે. તેની વિશેષતા એ છે કે આ સેન્સર 320 પાર્ટ્સ પર બિલિયન (ppb) જેટલી ઓછી માત્રામાં સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ પણ શોધી શકે છે. આ સેન્સર શા માટે જરૂરી છે એનું શું મહત્વ છે. એ વસ્તુ સર્વ કોઈ માટે ઉપયોગી છે આ સેન્સર

એટલા માટે સેન્સર જરૂરી છે કે તેના ઉપયોગથી જ્યારે ગેસના અસ્તિત્વને જાણી શકાય છે અને તે માટે તાત્કાલિક પગલાં લઈ શકાય છે માટે આ સેન્સર આજના સમયમાં ખૂબ જ જરૂરી વસ્તુ બની જશે આ સેન્સર દ્વારા સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ એ વાહનો, પાવર પ્લાન્ટ અને ઔદ્યોગિક એકમોમાંથી નીકળતા ઘાતક વાયુ પ્રદૂષકને ઓળખી શકે છે. આ ગેસ અસ્થમા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને ફેફસાને નુકસાન પહોંચાડે છે. હાલની દેખરેખ પ્રણાલીઓ કાં તો ખૂબ ખર્ચાળ છે અથવા પ્રદૂષણના નીચા સ્તરને શોધવા માટે પૂરતી સંવેદનશીલ નથી. આ પડકારને ઉકેલવા માટે આ નવી સેન્સર સિસ્ટમ ઉભરી આવી છે.

વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે જો આ સેન્સરનું ઉત્પાદન અને વિતરણ મોટા પાયે કરવામાં આવે તો ભારતના શહેરી અને ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાં ઓછા ખર્ચે હવા ગુણવત્તા દેખરેખ નેટવર્ક સ્થાપિત કરી શકાય છે. આ ફક્ત નીતિ નિર્માણમાં જ મદદ કરશે નહીં પરંતુ પર્યાવરણીય કટોકટી વ્યવસ્થાનો આધાર પણ બનાવી શકે છે. આ સાથે, શાળા શિક્ષણ, આરોગ્યસંભાળ અને સ્માર્ટ સિટી મિશનમાં પણ તેનો સમાવેશ શક્ય છે.

આપણા દેશમાં મેટ્રોસિટીમાં વાયુ પ્રદૂષણનું પ્રમાણ માની ન શકાય તેટલું વધતું જાય છે ખાસ કરીને પાટનગર દિલ્હી ગેસ ચેમ્બર જેવું બની ગયું છે તો ગુજરાતમાં અમદાવાદ બરોડા સુરત અને રાજકોટ ભાવનગર જેવા શહેરોમાં ઓટોમોબાઇલ અને ઇન્ડસ્ટ્રીયલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ કરવામાં આ નવી શોધ ઉપયોગી નિવડશે તેમાં શંકા ને કોઈ સ્થાન નથી. ખાસ કરીને ભાવનગરના ઉદ્યોગો અને અલંગ શિપ યાર્ડમાં આવો કોઈ ગેસ હોય તો તેની પરખ માટે આ સેન્સર ઉપયોગમાં લઈ શકાશે. જેના કારણે

 આવા સેન્સરના ઉપયોગથી પર્યાવરણનું જતન થશે. ગુજરાતના વાપી અંકલેશ્વર થી માંડીને ચિત્રા ઔદ્યોગિક વસાહતોમાં જે કેમિકલ ઉદ્યોગો છે તેના ઝેરી ગેસની પરખ માટે આ સાધન હતી ઉપયોગી સાબિત થશે.

સુરેશ ભટ્ટ 

તંત્રીલેખ પ્રથમ સ્વદેશી ડાઇવિંગ સપોર્ટ સમુદ્રી જહાજ 'નિસ્તાર' +++++++++++++++++

ભારતના ચાઇના સાથેના સંબંધો સુધરી જાય તે માટે વિદેશ પ્રધાન હાલ ચાઇનામાં છે. સંબંધ સુધારવા માટે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે આમ છતાં ચીનની ચાલબાજી વિશ્વભરમાં જાણીતી છે આથી તેની લશ્કરી ગતિવિધિઓને ખયાલમાં રાખીને ભારતે પોતાના સમુદ્રી તાકાત વધારવાની ભાગરૂપે એક અત્યંત આધુનિક સમુદ્રી લડાયક જહાજ આગામી સપ્તાહમાં તરતું મુકવાનું છે. 'નિસ્તાર' નૌકાદળના કાફલામાં જોડાવા માટે તૈયાર છે઼. પ્રથમ સ્વદેશી ડાઇવિંગ સપોર્ટ જહાજ પાકિસ્તાનના મિત્ર ચીન માટે 'લેન્સેટ' જેવું ઉપયોગી સાબિત થશે. ભારતીય નૌકાદળ 18 જુલાઈ, 2025 ના રોજ વિશાખાપટ્ટનમ ખાતે સ્વદેશી ડાઇવિંગ સપોર્ટ વેસલ 'નિસ્તાર' ને સામેલ કરશે. તે ઊંડા સમુદ્રમાં ડાઇવિંગ અને સબમરીન બચાવ કામગીરી માટે સક્ષમ છે. નિસ્ટાર ભારતીય નૌકાદળમાં જોડાવા માટે તૈયાર છે, જાણો કે પ્રથમ સ્વદેશી ડાઇવિંગ સપોર્ટ જહાજ ઊંડા સમુદ્રમાં કેવી રીતે ઉપયોગી થશે.ભારતીય નૌકાદળ ૧૮ જુલાઈ, ૨૦૨૫, શુક્રવારના રોજ વિશાખાપટ્ટનમના નેવલ ડોકયાર્ડ ખાતે તેના પ્રથમ સ્વદેશી ડાઇવિંગ સપોર્ટ વેસલ (DSV) 'નિસ્ટાર' ને કાફલામાં સામેલ કરવા માટે તૈયાર છે. આ જહાજ ઊંડા સમુદ્રમાં ડાઇવિંગ કરવા સક્ષમ છે. આ સબમરીન સંબંધિત બચાવ કામગીરીમાં મોટું યોગદાન આપશે. 'નિસ્ટાર' ડીપ સબમર્જન્સ રેસ્ક્યુ વેસલ (DSRV) તરીકે 'મધર શિપ' તરીકે પણ કામ કરશે. આનાથી દરિયાની નીચે સબમરીનમાં કોઈપણ કટોકટીની પરિસ્થિતિમાં ફસાયેલા લોકોને બચાવવા અને બહાર કાઢવામાં મદદ મળશે, આ રીતે તે દુશ્મનોની નજરમાં કાંટો બની રહેશે. નિસ્ટારને સબમરીન માટે રક્ષક તરીકે તૈનાત કરવામાં આવશે આ"અત્યાધુનિક જહાજ ઊંડા સમુદ્રમાં ડાઇવિંગ સિસ્ટમ્સથી સજ્જ છે. નિસ્ટાર નૅવીની ઓપરેશનલ ક્ષમતાઓને મજબૂત બનાવે છે અને મુશ્કેલીમાં મુકાયેલી સબમરીનમાંથી કર્મચારીઓને બચાવવા માટે તૈયાર છે." આનો અર્થ એ થયો કે નિસ્ટાર આધુનિક સાધનોથી સજ્જ છે અને તે મુશ્કેલીમાં મુકાયેલી સબમરીનમાં ફસાયેલા લોકોને બચાવવામાં મદદ કરશે. 'નિસ્તાર' સ્વદેશી રીતે હિન્દુસ્તાન શિપયાર્ડ લિમિટેડ દ્વારા ડિઝાઇન અને બનાવવામાં આવ્યું છે. તે પૂર્વીય નૌકાદળ કમાન્ડમાં જોડાશે. અગાઉ પણ INS નિસ્તાર એક સબમરીન બચાવ જહાજ હતું. તે ૧૯૬૯માં તત્કાલીન સોવિયેત રશિયા (યુએસએસઆર) પાસેથી ભારતીય નૌકાદળ માટે ખરીદવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૭૧માં કાર્યરત થયું હતું. ૧૦૦૦ મીટર ઊંડાઈ સુધી દેખરેખ, બચાવ માટે સક્ષમ નૌકાદળના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે તેમની પાસે રિમોટલી ઓપરેટેડ વાહનો (ROV) છે. આ ROV ની મદદથી તેઓ 1000 મીટરની ઊંડાઈ સુધી દેખરેખ રાખી શકે છે. તેઓ ડૂબી ગયેલી વસ્તુઓ પણ મેળવી શકે છે. "તે 1,000 મીટરની ઊંડાઈ સુધી ડાઇવર દેખરેખ અને બચાવ કામગીરી હાથ ધરવા સક્ષમ છે," પ્રવક્તાએ જણાવ્યું. આ ડાઇવિંગ સપોર્ટ જહાજ ભારતીય શિપિંગ રજિસ્ટર (IRS) ના નિયમો અનુસાર ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે. નિસ્તારનું વજન ૧૦,૦૦૦ ટન છે, આ નામ સંસ્કૃત પરથી આવ્યું છે. 'નિસ્તર' નામ સંસ્કૃતમાંથી આવ્યું છે. તેનો અર્થ મુક્તિ, બચાવ અથવા મુક્તિ થાય છે. પ્રવક્તાના જણાવ્યા અનુસાર, આ જહાજ ૧૧૮ મીટર લાંબુ છે અને તેનું વજન લગભગ ૧૦,૦૦૦ ટન છે. તે આધુનિક ડાઇવિંગ સાધનોથી સજ્જ છે. તે ૩૦૦ મીટરની ઊંડાઈ સુધી ઊંડા સમુદ્રમાં ડાઇવિંગ કરવા સક્ષમ છે. નિસ્ટારમાં 75 મીટરની ઊંડાઈ સુધી ડાઇવિંગ કરવા માટે એક સાઇડ ડાઇવિંગ સ્ટેજ પણ છે. આશરે ૧૨૦ મીટરની લંબાઈ અને ૧૦,૦૦૦ ટનથી વધુના વિસ્થાપન સાથે, તે DSV ડાયનેમિક પોઝિશનિંગ સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરીને તેની સ્થિતિ જાળવી રાખવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તાજેતરના સમયમાં, હિંદ મહાસાગરમાં ચીની જાસૂસી સબમરીનની હાજરીના અહેવાલો આવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, નિસ્ટાર દુશ્મન સબમરીન પર નજર રાખવા માટે પણ ઉપયોગી થઈ શકે છે. નિસ્ટાર 60 દિવસ સુધી સતત દરિયામાં રહેવા સક્ષમ છે. જહાજ પરનું મોટું ડાઇવિંગ સંકુલ હવા અને સંતૃપ્તિ બંને ડાઇવિંગ સિસ્ટમથી સજ્જ છે. વધુમાં, પાણીની અંદર રિમોટલી સંચાલિત વાહનો (ROV) અને સાઇડ સ્કેન સોનાર તેની કાર્યકારી ક્ષમતાઓમાં વધારો કરે છે. તે 60 દિવસથી વધુ સમય સુધી દરિયામાં રહેવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તે હેલિકોપ્ટર ઓપરેશન દ્વારા સ્ટેજ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તેમાં 15 ટનની સબસી ક્રેન પણ છે. આ બધી બાબતો મળીને આ જહાજને ખૂબ ઉપયોગી બનાવે છે. સુરેશ ભટ્ટ