रविवार, 8 जून 2025
सोमवार, 17 मार्च 2025
મોટા વેપારીઓ માટે ડિજિટલ પેમેન્ટ હવે પેઇડ બને છે
તંત્રીલેખ તા. 17,,3,25
મોટા વેપારીઓ માટે ડિજિટલ પેમેન્ટ હવે પેઇડ બને છે
++++++
આજે આપણા દેશમાં તમામ લોકો google પે નો ઉપયોગ કરે છે. મતલબ કે ડિજિટલ પેમેન્ટ કરે છે. જેને કારણે નાણાકીય વ્યવહારો સરળ બન્યા છે. સ્વચ્છ બન્યા છે. આમાં કોઈ વચેટીયા ના હોવાથી પેમેન્ટ સીધું જ તે કંપનીને આપવા વ્યક્તિને મળી જાય છે અને એ પણ તરત. ડિજિટલ પેમેન્ટ એકદમ સરળ છે. સહજ છે. અને તે નાનામાં નાના માણસો પણ આજે ઉપયોગ કરી રહ્યા હોય છે.તે આનંદની વાત છે પરંતુ આની પાછળ ખૂબ મોટા ખર્ચાઓ થતા હોવાથી સરકાર તથા ફિનટેક કંપનીઓ જે સૌથી વધારે નાણાકીય વ્યવહાર કરે છે તેના પર મામુલી ચાર્જ વસૂલ કરવાનું વિચારે છે અને તે વસ્તુ જરા પણ ખોટી નથી. દેશમાં UPI અને RuPay ડેબિટ કાર્ડનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. હાલમાં કરવામાં આવતા વ્યવહારો પર કોઈ ફી લેવામાં આવતી નથી. MDR એટલે કે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ એ ચાર્જ છે જે દુકાનદારો ડિજિટલ પેમેન્ટ પ્રોસેસ કરવા માટે તેમની બેંકોને ચૂકવે છે. હાલમાં સરકારે આ ફી માફ કરી દીધી છે પરંતુ હવે સરકાર તેને ફરીથી લાગુ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. બેંકિંગ ઉદ્યોગ દ્વારા સરકારને એક પ્રસ્તાવ મોકલવામાં આવ્યો છે. આ પ્રસ્તાવમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે જે દુકાનદારોનું વાર્ષિક ટર્નઓવર 40 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તેમના પર ફરીથી MDR લાગુ કરવામાં આવે. સરકાર આ દરખાસ્ત પર વિચાર કરી રહી છે. આનો અર્થ એ થયો કે જે નાના દુકાનદારોનું વાર્ષિક વેચાણ 40 લાખ રૂપિયાથી ઓછું છે તેમની પાસેથી કોઈપણ પ્રકારનો MDR વસૂલવામાં આવશે નહીં.
મોટા અને વેપારીઓ માટે અલગ અલગ દરો નક્કી કરવામાં આવ્યા છે.
આ દરખાસ્ત મુજબ, સરકાર એક સ્તરીય વ્યવસ્થા લાગુ કરી શકે છે. આનો અર્થ એ થયો કે મોટા વેપારીઓએ વધુ ફી ચૂકવવી પડશે અને નાના વેપારીઓએ ઓછી ફી ચૂકવવી પડશે અથવા બિલકુલ ફી ચૂકવવી પડશે નહીં. આનાથી નાના વેપારીઓ પર કોઈ અસર થશે નહીં. પરંતુ દર મહિને લાખો અને કરોડો રૂપિયાની ડિજિટલ ચુકવણી કરનારા મોટા વેપારીઓએ ચાર્જ ચૂકવવો પડશે.
બેંકો અને ચુકવણી કંપનીઓ કહે છે કે જ્યારે મોટા વેપારીઓ પહેલાથી જ વિઝા, માસ્ટરકાર્ડ અને ક્રેડિટ કાર્ડ પર MDR ચૂકવી રહ્યા છે, તો પછી UPI અને RuPay પર કેમ નહીં? બેંકોના મતે, જ્યારે સરકારે 2022ના બજેટમાં MDR નાબૂદ કર્યો, ત્યારે આ પગલું ભરવાનો હેતુ ડિજિટલ ચુકવણીને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો. પરંતુ હવે UPI સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતું ચુકવણી માધ્યમ બની ગયું છે. તેથી, આ સુવિધાનો ખર્ચ ઉઠાવવાને બદલે, સરકાર મોટા વેપારીઓ પાસેથી ફી વસૂલ કરી શકે છે.
પેમેન્ટ કંપનીઓ, જે હવે સરકાર દ્વારા પેમેન્ટ એગ્રીગેટર નિયમો હેઠળ નિયંત્રિત થાય છે, તેઓ કહે છે કે નિયમોનું પાલન કરવાનો ખર્ચ તેમના માટે નોંધપાત્ર રીતે વધી ગયો છે. જો પરત કરવામાં નહીં આવે, તો તેમના વ્યવસાયો ટકી શકશે નહીં. તેમને ચુકવણી પ્રક્રિયા, સાયબર સુરક્ષા, ટેકનોલોજી અપગ્રેડ અને ગ્રાહક સેવામાં ભારે રોકાણ કરવું પડશે. કોઈપણ ફી વગર આ બધા ખર્ચાઓ ઉઠાવવા શક્ય નથી.
MDR એટલે કે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ એ ફી છે જે દુકાનદારો વાસ્તવિક સમયમાં ચુકવણી સ્વીકારવાની સુવિધાના બદલામાં ચૂકવે છે. જ્યારે ગ્રાહક UPI અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચુકવણી કરે છે, ત્યારે બેંકો અને ચુકવણી કંપનીઓએ માળખાકીય સુવિધાઓનો ખર્ચ ઉઠાવવો પડે છે. આ ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે આ ફી લેવામાં આવે છે.
સરકારે ડિજિટલ પેમેન્ટની પ્રક્રિયા કરવાના બદલામાં બેંકો અને ફિનટેક કંપનીઓને કેટલીક સબસિડી આપી હતી. પરંતુ હવે તેમાં પણ ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. ગયા વર્ષે સબસિડી રૂ. ૩,૫૦૦ કરોડ હતી, જે હવે ઘટાડીને માત્ર રૂ. ૪૩૭ કરોડ કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, બેંકોને ગયા વર્ષની સબસિડીની રકમ હજુ સુધી મળી નથી. આનો અર્થ એ થયો કે ચુકવણી કંપનીઓને સરકાર તરફથી જોઈએ તેટલો ટેકો મળી રહ્યો નથી.
ઉદ્યોગના લોકો કહે છે કે મોટા વેપારીઓ પહેલાથી જ તેમના કાર્ડ પેમેન્ટ (જેમ કે વિઝા, માસ્ટરકાર્ડ) પર 1% સુધી MDR ચૂકવે છે, તેથી UPI પર થોડી ફી વસૂલવામાં આવે તો પણ તેમને બહુ ફરક પડશે નહીં. મોટી બ્રાન્ડ્સ અને કંપનીઓ તેમના 50% થી વધુ વ્યવહારો કાર્ડ અથવા ડિજિટલ મોડ દ્વારા કરે છે, તેથી તેમના માટે આ ખર્ચનું સંચાલન કરવું સરળ બનશે.
ફિનટેક કંપનીઓ (ફોનપે, ગુગલ પે, પેટીએમ) ના મતે, યુપીઆઈ પર કોઈ ફી લેવામાં ન આવવાને કારણે તેમને ભારે નુકસાન થઈ રહ્યું છે. NPCI ના ડેટા અનુસાર, ફેબ્રુઆરી 2025 માં 16 અબજ (1.6 અબજ) UPI વ્યવહારો થયા હતા, જે કુલ રૂ. 22 લાખ કરોડ જેટલા હતા. ચુકવણી કંપનીઓ માટે આટલી મોટી સંખ્યામાં વ્યવહારો ચાર્જ લીધા વિના પ્રક્રિયા કરવા માટે માળખાગત સુવિધાઓ જાળવવી, સુરક્ષા પૂરી પાડવી અને સિસ્ટમને અદ્યતન રાખવી મુશ્કેલ બની રહી છે.
સુરેશ ભટ્ટ
रविवार, 23 फ़रवरी 2025
गुरुवार, 20 फ़रवरी 2025
मंगलवार, 11 फ़रवरी 2025
सोमवार, 10 फ़रवरी 2025
NEWS TIMES: Polestar – Electric cars | Polestar US
NEWS TIMES: Super Bowl 2025
-
प्रासंगिक ======= मोबाइल फोन के अचानक बंद होने से दुनिया में बड़ी उथल-पुथल मच जाएगी। =========================== == मोबाइल फोन का युग अचा...
-
+++++++ તંત્રીલેખ ભારતની વિદેશ નીતિ 'વ્યૂહાત્મક સ્વાયત્તતા' અને 'રાષ્ટ્રીય હિત' પર આધારિત છે. ++++ ભારત અને રશિયાના સંબંધો ...
-
Sunita Williams ની સ્પેશ વાપસીને લઇને આવ્યા સારા સમાચાર, ISRO ચીફે કહ્યું ચિંતા કરવાની જરૂર નથી bombaysamachar.com/science-and-technology/...
